اصول لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان
-
پیش از طراحی باید اطلاعات کافی از محوطه داخل و خارج ساختمان و چگونگی اتصال لوله اصلی فاضلاب ساختمان به لوله ی خارج از ساختمان (ملک) ، شبکه
فاضلاب شهری، دستگاه تصفیه فاضلاب خصوصی و یا سیستم دفع دیگری بدست آورد.
-
طراحی لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان باید طبق روش های مهندسی مورد تایید انجام شود.روش های محاسبات مهندسی برای اندازه گذاری لوله ها و دیگر
اجزای لوله کشی باید مورد تایید قرار گیرد.
-
لوله ها نباید وزن زیادی را متحمل شونددر هنگام لوله کشی این مسئله را لحاظ کنید تا از بروز خطرات بعدی پیشگیری شود.
-
لوله های فاضلاب نباید از املاک و ساختمان های مجاور عبور کند
-
و هر ساختمان باید دارای سیستم لوله کشی یگانه خود باشد.
لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان ، شامل شاخه های افقی،لوله های قائم و لوله های اصلی افقی ساختمان باید با رعایت اهداف زیر طراحی شود:
-
سرعت تخلیه لوله کشی فاضلاب باید مناسب باشد، سرعت تخلیه با فشار زیاد یا کم مشکل زاست.
-
فاضلاب در لوله ها بصورت ثقلی جریان یابد و شبکه لوله کشی خودبخود تمیز شود.
-
لوله کشی باید مواد جامد و مایع را از لوازم بهداشتی و مصرف کننده های دیگر آب، بدون نشت، آرام، بدون صدا، بدون مزاحمت و آسیب رساندن به لوله ها و
دیگر اجزای لوله کشی دور کند.
-
از هرگونه نفوذ گازهای آلوده شبکه لوله کشی فاضلاب به فضاهای ساختمان جلوگیری به عمل آید.
-
برای خروج گازهای شبکه لوله کشی فاضلاب به فضاهای خارج از ساختمان پیش بینی های لازم به عمل آید.
-
به منظور تمیز کردن و رفع گرفتگی احتمالی لوله ها و فیتینگ ها، دسترسی آسان و مناسب پیش بینی شود.
-
پیش بینی های لازم برای جلوگیری از خوردگی و فرسودگی لوله ها، فیتینگ ها و اتصالات صورت گیرد.
-
در مسیر عبور جریان فاضلاب در لوله ها، گرفتگی، تراکم هوا یا رسوب مواد پیش نیاید.
تغییرات فشار در لوله کشی فاضلاب محدودشود زیرا ممکن است فشار معکوس یا مکش سیفونی سبب شکسته شدن
ستون آب بند و هوا بند سیفون ها شده و در نتیجه نفوذ گازهای آلوده و زیان آور به فضاهای داخل ساختمان
شود.فاضلاب خروجی از هریک از لوازم بهداشتی باید بطور جداگانه و به واسطه سیفون به شاخه افقی فاضلاب یا
لوله قائم متصل شود.
مقدار تولید شده فاضلاب ساختمان بستگی به نوع کاربری مجتمع و تعداد نفرات ساکن دارد، که هرچه مصرف آب
بیشتر باشد به همان میزان مقدار فاضلاب تولید شده بیشتر می شود و حدود 70 تا 90 درصد آب مصرفی در منزل به
فاضلاب تبدیل می شود.
لوله های فاضلاب به منظور تخلیه فاضلاب خروجی، در ساختمان تعبیه شده اند که وظیفه انتقال این آب های آلوده به
سمت شبکه فاضلاب شهری را دارند.
رعایت اصول لوله کشی فاضلاب ساختمان و رعایت ده نکته طلایی زیر به بهبود سیستم شبکه فاضلاب می انجامد.
اصول لوله کشی فاضلاب ساختمان به شرح زیر است:
سرعت تخلیه لوله کشی فاضلاب باید مناسب باشد، سرعت تخلیه با فشار زیاد یا کم مشکل زاست.
لوله کشی صحیح از رسوب گذاری مواد در لوله ها جلوگیری می کند.
از مخزن رسوب گیر مناسب استفاده کنید تا مواد جامد راه لوله را نگرفته و از گرفتگی لوله های فاضلاب جلوگیری کنید.
برای منتشر نشدن بوی بد و نیز سرایت نکردن آلودگی های فاضلاب به داخل محیط و تامین سلامت ساکنین سیستم فاضلاب باید آب بند و هوابند باشد.
سیستم فاضلاب باید قابلیت کنترل سطح فشار داخل شبکه را به منظور ایجاد هماهنگی رانش و مکش هوا در هنگام تخلیه فاضلاب دارا باشد.
لوله های فاضلاب نباید از املاک و ساختمان های مجاور عبور کند و هر ساختمان باید دارای سیستم لوله کشی یگانه خود باشد
در ساختمان های چندطبقه، فاضلاب های سرویس بهداشتی باید از فضاهای مسکونی طبقات پایین عبور کند، همچنین اگر ساختمان دارای طبقات زیادی است نیازی به نصب
سرعت گیر برای لوله کشی فاضلاب نمی باشد.
لوله ها باید در ابعاد متناسب باشد و نیز درصورت قصد داکت کشی کردن لوله از ابعاد متناسب داکت استفاده شود، اگر از لوله های عمودی فاضلاب بهره بردید حتما از داخل
داکت عبور داده شود.
با جای گذاری کردن جسمی شبیه به مقوا در زیر لوله ها مقاومت آنها بیشتر می شود، همچنین پوشاندن لوله کشی فاضلاب با با ملات سبک آسیب پذیر بودن آنها را بیشتر
می کند.
انتخاب مسیر نامناسب در لوله کشی فاضلاب منجر به ترکیدگی آنها می شود با راهنمایی مهندس یا تکنسین آگاه مسیر صحیح لوله کشی (عمودی یا افقی) را با توجه به
محل برگزینید.
لوله ها نباید وزن زیادی را متحمل شوند در هنگام لوله کشی این مسئله را لحاظ کنید تا از بروز خطرات بعدی پیشگیری شود.
انتخاب لوله خوب با توجه به ملاحظات فنی و اقتصادی از اصول مهم لوله کشی فاضلاب ساختمان است، جنس لوله به سرعت تخلیه آب و سرعت شست و شو کمک می کند.
لوله های چدنی، گالوانیزه، پلی اتیلن، سفالی، آزبست سیمانی، پلاستیکی، پلی پروپلین از لوله های رایج در این مورد هستند که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند که باید
با مشورت فرد متخصص برای محل خاص انتخاب شوند.
در انتخاب لوله به نکات زیر توجه کنید:
-
آسیب پذیری در مقابل ضربات احتمالی و نور خورشید
-
مقاومت در برابر فشار خارجی و فشار داخلی آب
-
مقاوم در مقابل خورندگی داخلی و خارجی
-
سهولت نصب، تعمیر و نگهداری لوله مدنظر
-
وجود وسایل جانبی لوله ها در بازار و قیمت مناسب آنها
با صبر و حوصله فراوان لوله کشی فاضلاب را انجام دهید و آزمایش و تست درست بودن آن پس از اتمام کار را به یاد داشته باشید.
شیب استاندارد لوله کشی فاضلاب
یکی از مهم ترین و اصلی ترین تکنیک ها، انتخاب شیب استاندارد لوله کشی فاضلاب می باشد. شیبی که برای هر یک
از لوله های افقی و عمودی در نظر گرفته میشود، باید به گونه ای باشد که سرعت عبور پساب ها و فضولات بیش از
اندازه زیاد یا کم نباشد. با زیاد در نظر گرفتن شیب لوله ها، آب و پساب ها با سرعت زیادی حرکت نموده و ذرات جامد
معلق در آنها در جداره ها و کف لوله تجمع پیدا نموده و باعث انسداد خواهند شد.
توجه داشته باشید که شیب کم لوله کشی فاضلاب نیز باعث حرکت بسیار آهسته پساب ها خواهد شد. کم بودن سرعت
حرکت پساب ها درون لوله های فاضلاب نیز می تواند در نهایت منجر به گرفتگی لوله ها شود. به همین دلیل بر اساس
استانداردهای لوله کشی فاضلاب، این شیب باید حدود صفر تا 5 درصد در نظر گرفته شود. به طوریکه ارتفاع ابتدای
لوله کمی بالاتر از نقطه انتهایی بوده و شرایط برای حرکت پساب ها فراهم می گردد.
انتخاب لوله فاضلاب با جنس مناسب
از دیگر اصول لوله کشی فاضلاب می توان به انتخاب لوله با جنس مناسب اشاره کرد. لوله های مورد استفاده برای
فاضلاب دارای جنس های مختلفی از قبیل پولیکا، گالوانیزه می باشند. لوله های پولیکا ارزان قیمت بوده و از نظر
کیفیت نیز تنوع زیادی در آنها وجود دارد. به همین دلیل بهتر است حتما به کیفیت آنها توجه شود و تا حد امکان لوله
های پولیکا گرانول را به کار نبرید.
نوع دیگر لوله های مورد استفاده برای لوله کشی فاضلاب، گالوانیزه می باشد. این لوله ها که فلزی هستند، به دلیل
استفاده از پوشش گالوانیزه در برابر زنگ زدگی مقاومت بالایی دارند. علاوه براین، استحکام بدنه آنها بسیار بالا بوده و
به ندرت دچار ترکیدگی خواهند شد. التبه این لوله ها برای لوله کشی کف ساختمان مناسب نمی باشند.
یکی دیگر از انواع لوله های مورد استفاده برای فاضلاب، لوله های پوش فیت هستند. مهم ترین ویژگی این لوله ها
صدای بسیار آهسته حرکت آب و فاضلاب در آنها می باشد. به همین دلیل بیشتر برای لوله کشی فاضلاب داخل ساختمان ها استفاده میشود.
لوله کشی فاضلاب بر اساس نقشه
به عنوان یکی از مهم ترین نکات و تکنیک های لوله کشی فاضلاب می توان به اهمیت دادن به نقشه اشاره کرد. قبل از
انتخاب لوله ها و اتصالات آنها، لازم است بر اساس شرایط ساختمان نقشه ترسیم شود. ترسیم نقشه لوله کشی
فاضلاب جزئیات بسیار زیادی داشته و یک کار تخصصی محسوب میشود. سپس تمام مراحل کار باید کاملا مطابق با
نقشه انجام شود تا سردرگمی در حین کار ایجاد نگردد و استانداردها نیز رعایت شوند.
توجه به اتصالات لوله کشی فاضلاب
لوله های مورد استفاده برای فاضلاب از نظ نحوه اتصال به هم دارای تنوع بالایی هستند. به طوریکه برخی با چسب به
هم متصل شده و برخی از مدل های فشاری هستند. در اصول و تکنیک های لوله کشی فاضلاب توجه ویژه ای به نوع
اتصالات میشود و بر اساس شرایط محیط باید آنها را انتخاب کرد. به عنوان مثال، برای لوله کشی سرویس بهداشتی و
حمام بیشتر از لوله هایی استفاده میشود که اتصالات فشاری دارند. نوع پوش فیت نیز اتصالات شبیه به سوکت دارند
و در لوله کشی آشپزخانه و حمام و سرویس بهداشتی کاربرد دارند.
همچنین لازم به ذکر است، اتصالات لوله کشی فاضلاب 45 درجه بوده و بر اساس شرایط محیط ممکن است از بتن و
سیمان برای محکم شدن آنها استفاده شود. به عنوان مثال، در لوله کشی فاضلاب همکف حدود 15 سانتی متر روی
لوله ها سیمان استفاده میشود تا کاملا ثابت و بدون تحرک شوند.
تست لوله کشی فاضلاب به روش استاندارد
پس از اتمام نصب لوله های فاضلاب و قبل از اینکه سینک روشویی و سایر تجهیزات بهداشتی نصب شوند، باید تست
هایی انجام شود. برای بررسی استحکام لوله ها و رفع مشکلات موجود در نحوه اتصال آنها به هم، تست 15 دقیقه ای با
فشار 6 متر آب باید انجام شود. پس از تست لازم است ابتدا مشکلات شناسایی و برطرف شود و تا عدم رفع تمام آنها
نباید سینک و کاسه توالت و غیره نصب شوند.
تعبیه هواکش
توجه به هواکش از موارد و نکات و تکنیک های بسیار مهم در لوله کشی فاضلاب می باشد که عدم توجه به آن منجر به
ایجاد بوی بد در ساختمان میشود. در تمام بخش هایی که از سیفون استفاده میشود، حتما باید هواکش نیز در نظر
گرفته شود. لذا لوله کشی فاضلاب سرویس بهداشتی بدون تعبیه هواکش یکی از بزرگترین اشتباهات می باشد و باید
به آن توجه ویژه شود.
انتخاب زمان مناسب برای لوله کشی
لوله های فاضلاب اغلب پلیمری می باشند و بر اساس نوسانات دما با انبساط و انقباض روبرو خواهند شد. به همین
دلیل در روزهای سرد زمستان اگر این لوله ها در فضای باز قرار گیرند، خیلی زود دچار ترکیدگی شده و کیفیت خود را از
دست می دهند. بر همین اساس می توان گفت، یکی از مهم ترین اصول لوله کشی فاضلاب، انتخاب زمان مناسب
برای کار است. تا حد امکان لوله های فاضلاب نباید در معرض هوای سرد قرار گیرنند و به همین دلیل روزهای گرم را با
انجام این کار باید انتخاب کنید.
عایق بندی لوله های فاضلاب
همان طور که اشاره شد، لوله های فاضلاب در برابر نوسانات دمایی مقاومت کمی داشته و انبساط و انقباض منجر به
ترکیدگی آنها میشود. به همین دلیل باید تمام لوله های فاضلاب که روکار بوده و در فضای باز قرار دارند، بهتر است
عایق بندی شوند. این مساله مخصوصا در زمستان اهمیت بیشتری پیدا نموده و از ترکیدگی آنها جلوگیری می کند.
نصب مخزن رسوب گیر در لوله کشی فاضلاب
یکی از چالش های بزرگ در لوله کشی ساختمان ها، ایجاد رسوب و گرفتگی آنها می باشد. به همین دلیل لازم است از
مخزن رسوب گیر استاندارد استفاده شود تا ذرات جامد در آن قرار گیرند.
نصب دریچه بازدید
در نقاطی که لوله های عمودی به افقی متصل میشوند، نصب دریچه باید جدی گرفته شود. این دریچه ها باید به گونه ای نصب شوند که دسترسی به آنها آسان باشد.
مقاوم سازی لوله های فاضلاب
برای افزایش قدرت استحکام لوله های فاضلاب، بهتر است در فاصله خالی زیر لوله ها از مقوا استفاده شود. تکه های مقوا زیر لوله ها از لرزش و حتحرک آنها جلوگیری
نموده و مانع از ترک خوردگی خواهد شد. علاوه براین، با ملات نیز روی لوله ها پوشانده میشود تا کاملا محکم شده و با ضربه برخورد نکنند.
نصب سیفون در لوله کشی فاضلاب
در لوله کشی فاضلاب باید از سیفون استفاده شود تا مانع از انتشار بوی بد در محیط گردد. لوله های فاضلاب اگر برای
مدت طولانی خشک باشند، محیطی مناسب برای رشد حشرات و ایجاد بوی بد خواهند بود. به همین دلیل باید از
سیفون در لوله کشی استفاده شود تا همیشه مقدار کمی آب درون لوله ها وجود داشته باشد.
اتصال صحیح لوله کشی به فاضلاب شهری
در اتصال لوله های فاضلاب به فاضلاب شهری قوانین متعددی وجود دارد که باید توسط لوله کش رعایت شود. به عنوان مثال، یکی از مهم ترین آنها، عدم اتصال لوله کفشور تراس و بالکن به فاضلاب شهری می باشد. در حالت کلی هیچ یک از لوله های آب باران، پارکینگ و حیاط و زیر زمین نبایه به فاضلاب شهری متصل شوند. این قبیل فاضلاب ها باید وارد چاه جذبی ساختمان شوند.
توجه به محل عبور لوله فاضلاب
بر اساس استانداردهای لوله کشی فاضلاب، هیچ یک از لوله های فاضلاب نباید از اتاق آسانسور، بالای تابلوی برق و همچنین کانال های هوا عبور کنند. این اصول در مرحله نقشه کشی باید رعایت شوند.
استانداردهای لوله کشی فاضلاب آپارتمان ها
برای لوله کشی آپارتمان ها با تعداد طبقات زیاد برخی استانداردها وجود دارد که باید رعایت شوند. از مهم ترین آنها می توان به استفاده از هواکش کمکی اشاره کرد. اگر تعداد طبقات آپارتمان بیش از 10 است، هواکش کمکی باید در مسیر نصب شود. علاوه براین، فاضلاب سرویس بهداشتی باید از فضاهای مسکونی طبقات پایین تر عبور کند.
لوله و اتصالات پنج لایه برندهای:
نیوپایپ ، آرین پایپ ، بهتراشان ، سوپرپایپ ، ایزی پایپ ، آذران ، ایزوپایپ ، آرسین پایپ ، بیست بسپار ، نیک بسپار
، نونام پایپ ، وحید ، یزد لوله
لوله و اتصالات پلیکا برندهای :
اینگل ، پلیمر گلپایگان ، پارس زنده رود پلاست ، یزدپلیمر ، سمنان ، وینوپلاستیک ، پلیکا داراکار ، هراز ، نوین پلاستیک
، سمنان پویش ، گلسار پلیمر گلپایگان ، پلیمر یاس ، تهران اتصالات ، پلیکا سمنان
شیرآلات بهداشتی و صنعتی برندهای:
امین شیر ، کهن ، اوشه ، قهرمان ، کیزایران ، وگ ایران ، سیم ایتالیا ، کیتز ، اهورا ، داراکار ، آذران ، میراب ، سامین
لوله و اتصالات تک لایه برندهای :
اتصال بسپار ، یزدبسپار ، نیک بسپار ، آذین لوله سپاهان ، چابهار ، یزدپلیمر ، بیست بسپار ، وحید ، یزد لوله
پوش فیت برندهای:
پلی ران اتصال ، نیوفلکس ، یزد بسپار ، نیک بسپار ، سوپردرین ، وحید ، یزد لوله
پلی اتیلن برندهای:
پلی ران اتصال ، کوشان اتصال ، پلی رود اتصال ، ایران دریپ ، دینا پلیمر